|
|
Foto: Libri im i pare, isha 23 vjeç. |
Nëpër stacione
Ky vëllim poetik u publikua nga Shtëpia Botuese “Naim Frashëri” më 1971. Me honorarin e tij, pesëmijë e pesëqind lekë të kohës, bleva një makinë shkrimi “Oliveti”. Ishte e vjetër, por e vogël dhe komode, e futur në një valixhe. Ishte e një avokati dhe për ta gjetur më ndihmoi shumë Arshin Xhezo, beratas dhe kushëri, atë kohë gazetar në “Zërin e Popullit”.
Arshini ka qënë për mua këtë kohë një ndër inkurajuesit më të mëdhenj të pasionit tim për të shkruar. Ai, madje, për të më nxitur, botoi edhe një shkrim të gjatë në “Zëri i Rinisë”.
Vëllimi “Nëpër stacione”, kopertinën e të cilit e ka bërë Safo Marko dhe kjo më bën nder, u kritikua prerë nga Filip Ndocaj, në një artikull të gjatë për poezinë e kohës, të cilin e botoi në revistën letrare “Nentori”. Mua më rreshtonte tek ata poetë të rinj që nuk e njihnin jetën dhe nuk arrinin ta sillnin atë në vargje.
E çuditshmja e fatit të ketij libri është se një nxënësi im i gjimnazit të Beratit, atëhere djalë shumë i talentuar, Ilir Ikonomi (prej shumë vitesh tashmë punon në seksionin shqip të Radio “Zëri i Amerikës”), më shkruante se e kishte parë në bibliotekën e Pekinit. Ishte koha kur dy shtetet shkonin mirë dhe patjetër çdo gjë që botohej në Tiranë shkonte edhe Kinë.
Nga ky vëllim, libri im i parë, po veçoj tre krijime. Njërën poezi e kam për gjyshen. Risjelljen e saj e bëj më së pari për të. Ishte nëna e babait tonë dhe ne, nipërit e mbesat e saj, e thërrisnim “Nëna”. Ka qënë një grua aq e fortë dhe punëtore sa që nga mundimi i jetës u sëmur me astmë. Ishte edhe shumë dorëdhënë. Po të trokiste në shtëpinë tonë prej nentë vetësh, gjashtë ishim fëmijë, ndonjë lypës apo çdo njeri tjetër në gjendje të hollë ekonomike ajo shkonte gjer aq sa u jepte rroba të tim ati. Sidomos këmisha e xhaketa. Mirëpo me aq shumë frymë sa ishim, shtëpia jonë, edhe pse im at punonte si drejtues i tregëtisë së rrethit, vuante shtrengesa të mëdha. Njëherë, kur im at u kthye në shtëpi pas pune e duhej të delte sërish për një mbledhje të rendësishme, ndërsa kërkoi xhaketën, mori vesh se nuk i kishte mbetur asnjë prej tyre.
Këtë poezi për gjyshen po e publikoj edhe sepse brenda saj ka një hollësi që më duhet ta nxjerr në pah për të lehtësuar vetanalizën që më pas, në një libër modest, do t’i bëj jetës sime. Edhe pse në këtë vëllim poetik nuk ka asnjë poezi të drejtpërdrejtë për Partinë e Punës, partinë moniste të kohës (gjë kjo shumë e rrallë në vëllimet poetike që atë kohë botoheshin) dashuria ime për të duket qartë që është mjaft e palëkundur. Gjithnjë, sipas një kendvështrimi shumë karakteristik për mua, ky tipar do të më ndjekë edhe më pas, gjer në ditët e para të vitit 1991, kur atë parti e ndava nga vetja. Për fat të keq ky tipar idealist, utopik, pse jo edhe naiv, do të më ndiqte nga pas edhe në dashurinë e sinqertë që pata për Partinë Socialiste. Zhgënjimi tronditës edhe me të ndodhi në mes të vitit 1999, kur hyra përfundimisht dhe i vendosur në një fazë tjetër të jetës sime, atë të baraslarguar nga partitë politike.
Gjyshes
Duke shtypur heshtjen e trotuarit të asaj nate,
erdha.
Rrotull vetmi të pakuptueshme pemësh,
rrotull vetmi stacionesh,
kalimtarësh.
Erdha mes asfaltit të lagur, që po thahej vende-vende,
ndërsa sipër,
supeve,
pemët më shkundnin pikat e mbetura të shiut.
Ku ta gje atë, që e lash kur ika?
Ku ta dëgjoj zërin, që dikur e dëgjoja?
Atë që më puthte sa herë që nga larg vija,
gjyshen time?
Dhoma e saj është e zbrazët e gjitha.
Vetëm herë-herë nëpër të
enden jehonat,
vetëm jehonat, që përpëliten,
si lakuriqë nate nëpër muret e lagështa të dhimbjes.
Vdiq një gjyshe,
vdiq një nënë,
vdiq një shqiptare.
Hoqi kapelen e reve qielli,
heshti.
O gjyshet tona,
që pas bijve tuaj u endët maleve,
zbathur,
që bustina partizane qepët netëve,
të uritura!
E duke vrapuar pas bijve i morët të gjitha,
kush asmën,
kush tuberkolozin,
kush dha edhe jetën.
Mbi varrin tënd tani endet era e fushës, gjyshe.
Dheu është i freskët akoma,
unë ulem dhe lë një tufë lulesh mbi të.
Qofsha si ti, gjyshja ime,
e ndjeksha Partinë si ti ndoqe birin tënd.
Flas unë, nipi yt, gjyshe,
shihmë!
A s’më sheh?
Kam vënë grushtin përmbi ballë.
(Shënim,
Një vit më parë, në verë të 2006, ndërsa në varrezat e qytetit të Beratit vizitoja të mitë dhe të njohurit q[ nuk jetojn[ m[, vura re se pllaka e varrit të nënës kishte rënë. Thjesht ishte konsumuar nga vitet e gjendej po aty, e p[rmbysur. U trondita shumë dhe thirra menjëherë mirëmbajtësin e varrezave, një pinjoll të nderuar nga fisi Civeja, të cilit iu luta t’i bënte nënës një pllakë të re të mermertë, sa më të bukur të mundshme. Për fat me vete kisha para aq sa nevojitej për këtë shpenzim dhe më mbeti vetëm aq sa të mund të merrja autobuzin e kthehesha në Tiranë.
Mesnatat
Janë kaq të bukura ato mesnata
Me çarçafë të zhubrosur,
Me fletëza letre të shpërndara mbi tavolinë,
Me kokën mes duarve,
I vetëm,
I pagjumë,
ndërsa mbas dritares,
e madhe
rri
hëna.
Ti
Në një mbrëmje pa njerëz,
Si një autobus i hirtë transit kalon pa u ndalur
në një qytet të vogël,
Elegante dhe mospërfillëse u shfaqe dhe u zhduke
Ti.
Mbas s’mbeti veç një re e hollë pluhuri
Dhe një kujtim i keq,
Si një paketë “Diamant” bosh, e zhubrosur,
Me indiferencë i flakur nga një dritare e tranzitit.
 Version i printueshem
Faqja paraardhese |
|
|
